Crisis: bedreiging of kans ?

Het is weer helemaal actueel. Een crisis ! Maar hoe kijken we er naar ?

In het Chinees is het begrip crisis opgebouwd uit de karakters voor 'bedreiging' en 'kans'. Men gaat er van uit dat er een samenhang bestaat tussen deze schijnbare tegenstellingen. En dat een crisis dus niet alleen maar bedreigend is. Ook voor ons is dit van toepassing. Een crisis is immers een normaal proces, waar ook organisaties soms doorheen moeten om weer verder te kunnen. Een crisis is vergelijkbaar met ziek worden, ziek zijn en beter worden. In wezen vertrouwde situaties waar wij in ons dagelijks leven heel vanzelfsprekend mee omgaan. Organisaties daarentegen blijken er vaak meer moeite mee te hebben.

Een crisis in een onderneming kan al ontstaan op het hoogtepunt van haar succes. Een fase waarin men weinig oog heeft voor de omgeving. Het omslagpunt wordt dan ook vaak niet herkend. De resultaten beginnen geleidelijk af te nemen en er ontstaat een onrustig gevoel binnen de organisatie. Ingrijpende maatregelen worden echter niet nodig geoordeeld. Zaken als de concurrentie, de conjunctuur of de Golfoorlog enz. worden tot oorzaak verheven. De spanningen binnen de organisatie nemen toe en de energie wordt naar binnen gericht. Symptomen worden bestreden met korte termijn maatregelen, maar: het werkt niet. De werkelijke oorzaak wordt nog niet onderkend, laat staan bestreden. Dan ontstaat een crisis. dat moment is niet moeilijk vast te stellen: de cijfers zijn meedogenloos. Het probleem wordt zichtbaar en er moeten maatregelen worden genomen. Meestal minder populaire, maar wel noodzakelijke ingrepen, die dan toch weer niemand blijken te verbazen. En dan komt de wil om weer beter te worden: het karakter van een organisatie.

Crises zijn net zo verbonden met de bedrijfscultuur als succes. Er is geen organisatie ter wereld die nooit in een crisis kan komen. Wat telt is het vermogen om goed met een crisis om te gaan. Op basis van onderling vertrouwen, moed, visie en doorzettingsvermogen. Dat bepaalt het delicate evenwicht tussen kansen en bedreigingen.

In het oude China wist men al dat succes niet eeuwig duurt. Een crisis echter ook niet !

Peter Tersteeg

China, Sun Tzu en de kunst van het oorlog voeren

Het Volksdagblad van China stelde onlangs dat de kredietcrisis in de Verenigde Staten en het succes van de Olympische Spelen het faillissement aantonen van de Westerse democratie en de superioriteit van het Chinese politieke systeem. Er valt nog wel wat af te dingen op een dergelijke ongenuanceerde uitspraak maar feit is wel dat het moderne China inmiddels een indrukwekkend trackrecord heeft weten op te bouwen. Er zal China alles aan gelegen zijn om haar legitieme rol op het wereldtoneel op te eisen. De rol van het Rijk van het Midden zal in dit verband alleen maar toenemen.

Maar hoe zal China haar nieuwe rol weten te consolideren en verder uit te bouwen ? Historisch gezien is China altijd interen gericht geweest en is er nooit sprake geweest van imperialisme zoals wij dat in de Westerse wereld kenden. Het lijkt mij niet waarschijnlijk dat China zal proberen om haar positie via een militaire krachtmeting te versterken. De theorieën van de militaire strateeg Sun Tsu zullen naar alle waarschijnlijkheid in dat verband dan ook niet toegepast worden. Hoewel zo’n 2500 jaar gelden geschreven, zijn die theorieën echter zo universeel dat ze ook toepasbaar zijn op het oorlog voeren in economische zin. Wetende dat ook de eeuwenoude Chinese strategemen (zoals beschreven in het unieke boek “Strategemen” van Von Senger) leidraad zijn bij het handelen, dan zijn de chinezen het niet meer dan aan hun stand verplicht om een ‘slimme oorlog” te voeren. De kunst van het oorlog voeren krijgt daardoor ook een nieuwe dimensie en ik ben overtuigd dat we dat gaan meemaken.

De hoop van westerse leiders dat China het wereldkapitalisme zal redden is voor China weer een interessante stap in dit proces. De verwevenheid van China met de westerse economieën maakt behoedzaamheid in deze van de kant van China noodzakelijk. Maar wie is beter in behoedzaamheid dan de Chinezen ? En wat heeft China tot op heden gedaan om haar positie te versterken?

Het belangrijkste wat tot op heden gerealiseerd is, is dat de uitzonderlijke vitaliteit van de Chinezen weer de vrijheid en de ruimte heeft gekregen.

Het is evident dat het organiseren van de Olympische Spelen een belangrijk instrument was om de wereld het nieuwe China te tonen. Dat is een groot succes geworden en een belangrijke mijlpaal voor China’s prestige.

China heeft als doel om binnen enkele jaren 50 bedrijven naar de wereldtop te brengen. De Cinese overheid steunt 150 Chinese multinationals met een pakket aan stimulerende maatregelen; daarvan moet een derde de internationale top halen. De overheid levert infrastructuur, goedkope grond en belastingvoordelen. Die steun maakt ze tot valse concurrenten voor westerse bedrijven, but who cares.

Volgens een artikel in FD Outlook zijn aan de Go Global policy van de Chinese overheid ambitieuze cijfers gehangen. In 2010 moet meer dan 40 % van de Chinese multinationals een eigen wereldmerk hebben. En 20 % van de totale export moet van deze merken komen. Daarnaast heeft de kredietcrisis westerse bedrijven spotgoedkoop gemaakt. Daardoor wordt het voor China zeer aantrekkelijk om zich in bepaalde strategische sectoren in te kopen. In het verleden hebben we al geien dat China belangen verwerft in logistieke bedrijven om op die manier de aanvoerlijnen naar China veilig te stellen.

Voorts is er een onwaarschijnlijk groot potentieel aan zeer goed opgeleide en academisch geschoolde jonge mensen. Wanneer hun creativiteit en vitaliteit en hun wil om iets te willen bereiken volledig benut worden dan vrees ik dat onze gemaksjongeren het op termijn moeilijk gaan krijgen.

In politieke zin wordt zichtbaar dat China vriendjes wordt met landen waar onze Westerse democratieën liever geen banden mee hebben. Het omkopen van een dictator in een of ander willekeurig Afrikaans land heeft er toe geleid dat de Chinezen een complete berg hebben gekocht. Deze vervolgens hebben afgegraven en compleet naar China hebben verscheept. Om vervolgens in China het bauxiet er uit te halen. Voorst zou er een idee leven om tientallen miljoenen Chinezen naar Afrika te laten verhuizen om daar de landbouw te ontwikkelen. Er is genoeg vruchtbare grond en die grond zou tegen aantrekkelijke vergoedingen gepacht kunnen worden van de diverse regeringen. De landbouwproducten zouden dan vervolgens naar China verscheept kunnen worden. Een interessante strategie om eens verder over na te denken. Maar het past wel in China’s filosofie om haar positie te versterken.

Al met al wordt het een interessante “oorlog” waarin de traditionele kunst van het oorlog voeren volgens de tradities van Sun Tzu nog verder verfijnd zal worden. Een oorlog waar Europa per definitie niet het slachtoffer van hoeft te worden. Immers Europa kan ook profiteren van een gezonde Chinese economie, zoals Europa ook jarenlang geprofiteerd heeft van een gezonde Amerikaanse economie.

Peter Tersteeg


http://www.engely.nl http://www.Xi-strategy.com

Het nieuwe Chinese Rijk

De geschiedenis leert ons, dat elk rijk van tijdelijke aard is. Of we nu spreken over het Griekse, het Romeinse, het Ottomaanse, het Nazi Rijk of het Sowjet Rijk, het is allemaal tijdelijk. Soms een paar eeuwen, soms tientallen jaren. En we hebben ook gezien dat de teloorgang van die Rijken altijd met problemen gepaard gaan.

Zo heb ik de stellige indruk dat het American Empire in de laatste fase van zijn economische macht aangeland is. Wellicht zal de huidige kredietcrisis de ontwikkeling alleen maar versnellen. Daarnaast is met geleend geld te veel gespendeerd aan uiterst kostbare oorlogen. Oorlogen die men niet heeft kunnen winnen. Ook Amerika zal daarvan de rekening gepresenteerd krijgen, zowel economisch als militair. Zoals dat ook gegaan is met het Sowjet Rijk. Ook daar was men niet meer in staat om de militaire uitgaven te financieren. De Amerikaanse samenleving is de facto failliet en dit zal leiden tot mondiale machtsverschuivingen met de nodige economische en militaire spanningen tot gevolg. Temeer daar ook de grondstoffen al maar schaarser worden en het aan de sterkste zal zijn voorbehouden om die grondstoffen als eerste te bemachtigen. Een hele opgave voor een nieuwe Amerikaanse president, die dergelijke ontwikkelingen onder ogen zal moeten zien. En ik denk niet dat hij het nog tegen kan houden; afhankelijk van de persoon kan het proces hooguit versneld of vertraagd worden.

Wie zal over 25 jaar de sterkste zijn? Naar mijn bescheiden inschatting zal China tegen die tijd de sterkste partij zijn. Economisch en derhalve ook militair. Natuurlijk liggen er voor China nog tal van barrières om een dergelijke positie te bereiken. Ik denk daarbij vooral aan politieke stabiliteit. Maar mocht daar in China een probleem over ontstaan, dan denk ik dat de stabiliteit zelfs op mondiale schaal verstoord zal worden met tal van problemen die nog niet te overzien zijn.

De huidige positie van China is een zeer bijzondere. China financiert de bestedingen van de Verenigde Staten. En China heeft er daardoor belang bij dat de US dollar op waarde blijft. Want ook de veilgheid van het Chinese kapitaal wordt op het spel gezet. Het leidt geen twijfel dat de Chinezen een strategie (zullen) volgen om op termijn en zeer behoedzaam de deviezen te verschuiven van de dollarzone naar de eurozone. Dit zal zeer geleidelijk moeten plaatsvinden om een ineenstorting van de dollar te voorkomen. Dat zou immers tot een nog grotere chaos leiden.

Het is merkwaardig dat waar China nog maar enkele jaren geleden gekarakteriseerd werd als een ontwikkelingsland, de EU en de VS China nu een reddende rol toedichten om een mondiale crisis te voorkomen. En dan spelen de mensenrechten ineens een minder grote rol. Zolang China maar blijft besteden aan projecten waar westerse technologie voor nodig is, dan redden we het misschien nog. China is volgens president Hu Jintao bereid om, ook uit eigen belang, haar verantwoordelijkheid in deze te nemen. Een interessante ontwikkeling: China dat het wereldkapitalisme moet redden.

Peter Tersteeg

w