Crisis: bedreiging of kans ?

Het is weer helemaal actueel. Een crisis ! Maar hoe kijken we er naar ?

In het Chinees is het begrip crisis opgebouwd uit de karakters voor 'bedreiging' en 'kans'. Men gaat er van uit dat er een samenhang bestaat tussen deze schijnbare tegenstellingen. En dat een crisis dus niet alleen maar bedreigend is. Ook voor ons is dit van toepassing. Een crisis is immers een normaal proces, waar ook organisaties soms doorheen moeten om weer verder te kunnen. Een crisis is vergelijkbaar met ziek worden, ziek zijn en beter worden. In wezen vertrouwde situaties waar wij in ons dagelijks leven heel vanzelfsprekend mee omgaan. Organisaties daarentegen blijken er vaak meer moeite mee te hebben.

Een crisis in een onderneming kan al ontstaan op het hoogtepunt van haar succes. Een fase waarin men weinig oog heeft voor de omgeving. Het omslagpunt wordt dan ook vaak niet herkend. De resultaten beginnen geleidelijk af te nemen en er ontstaat een onrustig gevoel binnen de organisatie. Ingrijpende maatregelen worden echter niet nodig geoordeeld. Zaken als de concurrentie, de conjunctuur of de Golfoorlog enz. worden tot oorzaak verheven. De spanningen binnen de organisatie nemen toe en de energie wordt naar binnen gericht. Symptomen worden bestreden met korte termijn maatregelen, maar: het werkt niet. De werkelijke oorzaak wordt nog niet onderkend, laat staan bestreden. Dan ontstaat een crisis. dat moment is niet moeilijk vast te stellen: de cijfers zijn meedogenloos. Het probleem wordt zichtbaar en er moeten maatregelen worden genomen. Meestal minder populaire, maar wel noodzakelijke ingrepen, die dan toch weer niemand blijken te verbazen. En dan komt de wil om weer beter te worden: het karakter van een organisatie.

Crises zijn net zo verbonden met de bedrijfscultuur als succes. Er is geen organisatie ter wereld die nooit in een crisis kan komen. Wat telt is het vermogen om goed met een crisis om te gaan. Op basis van onderling vertrouwen, moed, visie en doorzettingsvermogen. Dat bepaalt het delicate evenwicht tussen kansen en bedreigingen.

In het oude China wist men al dat succes niet eeuwig duurt. Een crisis echter ook niet !

Peter Tersteeg